HIV-kliniek

Nadat we zondagavond The Green Mile hadden gekeken, gingen de meesten naar bed. Omdat Leonore, Justin en ik maandagochtend vrij waren, bleven we nog in de woonkamer om wat orde te scheppen in onze fotoalbums. Om 01.00 uur taaiden we af en ik sliep als een os. Frank en Lucas moesten ’s ochtends naar het ziekenhuis, maar ik draaide me nog een keer om en werd om 10.00 uur pas wakker. Heerlijk bijgeslapen!

Het was voor het eerst een beetje bewolkt, dus heb een fotoalbum op Facebook geüpload. Later die ochtend klaarde het volledig op en heb ik een paar uur in de zon gezeten. De eerste studenten druppelden weer binnen met mooie verhalen uit het ziekenhuis. ’s Middags om 14.00 uur hadden we college van dr. Thuma over Primary Health Care en malaria. Die malaria is zo goed als verdwenen hier in Macha. In 2000 waren er nog 1449 malariapatiënten, terwijl dat in 2010 nog maar 50 gevallen betrof. Een reductie van 97% door de distributie van klamboes, veel educatie en de behandeling asymptomatische patiënten. Mensen zijn hier goed bezig.

We werden nog eens gewezen op de bijwerkingen van de malariatabletten die de meesten van ons slikken: nachtmerries, hallucinaties, paranoia, convulsies, psychose. Heb nog nergens last van gehad, maar het risico wordt naar verluidt iedere week groter, dus ben benieuwd. Ik sta wel open voor een paar komische hallucinaties!

Na het college werkten Justin, Lucas en ik aan onze opdracht. De verleiding van een heerlijk zonnetje, temperatuur van zo’n 36 °C en een aangenaam briesje was moeilijk te weerstaan, maar ijverig als we zijn hebben we een uurtje gewerkt. Na het eten hadden we Merel en Beauty (de kinderen van Janneke en Gertjan) op bezoek. Ze hadden een DVD van Mr. Bean meegenomen, dus de avond begon op niveau. Daarna toverde Justin het spel Weerwolven van Wakkerdam tevoorschijn. Daar hebben we ons een groot deel van de avond mee kunnen vermaken. Kortom, we eindigden de avond ook op niveau.

Gisterenochtend was ik met Nicole ingeroosterd op de HIV-kliniek. De bedoeling daarvan is het werk van de verpleegkundigen over te nemen door de vitale functies bij HIV-patiënten te meten. Concreet: gewicht, temperatuur, bloeddruk, hartslag en bij kinderen de omtrek van de schedel. Dat gebeurt ongeveer maandelijks, als de patiënten op komen dagen.

Toen we om 08.00 uur binnenkwamen in het House of Hope zat de wachtkamer werkelijk bomvol. Er stonden drie banken met een capaciteit van een man of 30, maar daar bleef het niet bij. Zeker 80 ogen staarden ons aan. De hoek van de wachtkamer fungeerde als werkplek, afgescheiden door een gordijn. Twee stoelen, een klein kastje met thermometers en een bloeddrukmeter. Oppervlakte: 3,5 m². Temperatuur: tegen de 30 °C. De eerste patiënt zette zich op de stoel, terwijl wij nog helemaal niet wisten wat de bedoeling was. Het leek wel of de HIV-kliniek voor het eerst was geopend. De bloeddrukmeter werkte niet omdat de batterij leeg was. Het stopcontact bevond zich zo’n beetje aan de andere kant van de wachtkamer. Nadat iemand van de afdeling ons had geholpen met verlengsnoer, konden we eindelijk aan de gang. Temperatuur bij de eerste patiënt: 97,6 °F. Helaas was het de bedoeling dat we alles in °C noteerden. En probeer dat maar eens uit je hoofd om te rekenen. We kregen een telefoon van een mederwerker met converter. Pfoe, hectisch begin.

Na een aantal patiënten kwam er wat structuur in. Patiënten varieerden van jong tot oud, van 2 maanden tot halverwege de 40 jaar. De meesten waren al gewogen door iemand anders van de afdeling. We ontvingen de patiënten met een opgewekte "Mwabuka buti". Verrast dat ze waren – normaal spreekt geen arts met zijn patiënten over niet-medische zaken – antwoordden ze steevast "Kabotu!". Nicole stopte de thermometer onder de oksel, ik bond de bloeddrukmeter om de arm. We schreven de gegevens in hun dossier. Nou ja, dossier, het was een schriftje dat ik in groep 4 gebruikte om mijn rekensommen in uit te werken. Enige verschil: ik droeg nog zorg om mijn spullen. Hier lijkt het de normaalste zaak om vloeistoffen te morsen, waardoor gegevens uit het verleden veelal onleesbaar werden. Aangezien veel kaften al hadden losgelaten, hadden de meesten een soort krant om het schriftje gevouwen om het geheel bij elkaar te houden.

De tijd ging lekker snel en we konden patiënten steeds sneller helpen. Ware het niet dat de bloeddrukmeter verscheidene keren dienst weigerde en dat we de converter niet meer konden gebruiken omdat de medewerker zijn telefoon nodig had. Helaas hield degene die het gewicht van de patiënten meette het na 20 patiënten ook voor gezien. Geen idee waarom, maar die taak werd ook aan ons overgedragen. Volwassenen werden op een weegschaal gezet, kinderen werden aan zo’n ouderwetse haak gehangen.

De wachtkamer leek totaal niet leger te worden, wat ons rond 10.30 uur toch wel iets van zorgen baarde. Buiten stonden ook nog eens mensen. Na een tijdje kwamen we er achter dat alle patiënten nog een gesprek hadden met een arts en dus in de wachtkamer bleven nadat ze door ons waren geholpen.

Op een gegeven moment kwam er een arts met patiënt bij ons naar binnen lopen. Of we die patiënt even snel konden helpen, want het ging niet goed met ‘m. Hij was rond de 30 jaar, minstens net zo lang als ik, woog 36 kg, had een temperatuur van 39,6 °C, een bloeddruk van 79/55 mm Hg, een hartslag van 149 slagen/minuut en was erg kortademig. Heb niet vaak iemand gezien die er zo slecht aan toe was. Vraag me ten zeerste af of die man nog leeft.

Om 12.00 uur was iedereen geholpen en mochten we terug naar de Dormitory. Het was echt superleuk om te doen. Niet dat de handelingen zo interessant waren, maar het contact met die mensen is best bijzonder. De patiënten die zich al zeker een maand niet hadden gewassen en in dikke truien verschenen hadden op zich wel wat deodorant op mogen doen, maar toch. Niemand verwacht dat je ook maar één woord met ze uitwisselt. Gevolg is dat sommigen die de Engelse taal wél beheersen, vragen stellen of wat vertellen, en anderen hele verhalen in het Chitonga ophingen. Heb best gelachen.

Op de terugweg kwam een jongen van een jaar of 10 ons tegemoet fietsen. Zoals in de Ubuntu cultuur gewoon is, groet je iedereen. Zo ook hem. Ik stond dan ook best versteld toen hij antwoorde: “Hoe gggaat het?”. Blijkbaar was dat één van de gastjes die dagelijks bij ons op bezoek komt.

‘s Middags hadden we het laatste college van dr. Thuma. Hij gaat vrijdag weer naar zijn familie in de VS. Jammer dat hij vertrekt, want hij is bij uitstek de beste docent die ik in mijn leven heb gehad. Dr. Nouwen was ook voor het laatst aanwezig, want hij gaat vandaag via Lusaka naar Indonesië.

Mijn eerste GB aan internet was inmiddels opgegaan, dus na het college liepen Justin en ik naar het restaurant (in de middle of nowhere, een half uurtje verderop). Daarnaast staat een soort van kantoor (lees: portacabin) waar ze vouchers verkopen. Toch gek in een afgelegen dorpje in ruraal Zambia, maar Gertjan en Janneke hebben de afgelopen zeven jaar aardig wat ontwikkelingen op poten gezet. Justin en ik waren de bewoonde wereld nog maar net uit toen we twee mannen tegen het lijf liepen. Ze vroegen zich af wie we waren en wat we gingen doen. Het bleek de plaatselijke police-officer te zijn met zijn second-hand. Ik sluit zeker niet uit dat hij compleet uit z’n nek aan het lullen was, niet in de laatste plaats omdat één van de twee een overhemd van de Blokker aan had. Die had hij in Zuid-Afrika gekocht. Moet toch niet gekker worden. Maar goed, ze gaven ons een lift in hun pick-up truck. Ik dacht bewust niet te veel na over de gigantische ster in de voorruit en de rijkunsten van de chauffeur.

‘s Avonds hebben we met z’n allen nog eens Weerwolven van Wakkerdam gespeeld en een filmpje aangezet. Vandaag hebben we de hele dag colleges, dus niet zo heel spannend. Alhoewel, bij alles wat ik doe, maak ik wel iets bijzonders mee. Wie verwacht nou zoiets als die mafkezen die beweren politieagenten te zijn in een Blokker-overhemd en ons een lift geven. Avontuur!

Inmiddels heeft de diarree toch wel toegeslagen. We hadden even de score van de afgelopen 24 uur opgeteld: 47 porties met z’n twaalven, waarvan 11 maal door aanvoerder Justin. Het is voor menig student een race tegen de klok geworden om op tijd de wc te bereiken.

Morgen ga ik weer het ziekenhuis in voor een Clinical Round. Verder staan de komende dagen in het teken van gezond blijven, want vrijdag gaan we per tweetal een weekend logeren bij de locals. De kans dat je daar ziek wordt, is helemaal groot. Maar ach, een reis door de tropen zonder diarree noem ik geen reis door de tropen!