Zon, zwembad, feesten en een beetje ziekenhuis

Woensdag was het Independance Day, dus een vrije dag voor ons. Zonder een enkel wolkje aan de lucht en met een zwembad in de achtertuin was het prima uit te houden. Toen ik mijn mail opende en de definitieve bevestiging kreeg dat het wetenschappelijk artikel dat ik in januari had geschreven (over een nieuwe behandeling van hartfalen) wordt gepubliceerd in het Erasmus Journal of Medicine, kon mijn dag niet meer stuk.

’s Middags wilden we wel even in de stad kijken om te zien of er iets te doen was. We zochten een illegale taxi (een hele belevenis op zich) die ons bracht naar Manda Hill, een gigantisch grote en zeer moderne shopping mall. Het was erg druk, want ’s ochtends hield de president een toespraak bij het State House en was er een parade naar het Statue of Independance Day. Kinderen waren verkleed en geschminkt en volwassenen waren over het algemeen gehuld in de groene kleuren van de Zambiaanse vlag. Wij kwamen aan om 16.00 uur, toen alle festiviteiten eigenlijk al achter de rug waren. We besloten om naar de tevens aanwezige bioscoop te gaan, Fresh View Cinema; het Pathé is er niks bij. Met een bak nacho’s en een fles Coca-Cola keken we Taken 2. Daarna gingen we eten bij Chicago’s, een mooi restaurant tegenover de bioscoop. Een goed broodje hamburger met friet ging er wel in! We zochten weer een illegale taxichauffeur met gammel busje. Hij wist de weg in zijn eigen stad dermate slecht dat het flink wat tijd kostte vooraleer we bij ons hostel aankwamen, maar om 21.00 uur konden we aan de bar zitten en Champions League kijken. Er werd gezapt tussen alle wedstrijden, zo ook Ajax – Man City. Ik skypete nog met het thuisfront en stapte daarna mijn bed in. De allerlaatste wijzigingen voerde ik door in mijn artikel dat de volgende ochtend naar de drukker werd gestuurd, waarna ik om 01.30 uur met een voldaan gevoel mijn ogen sloot.

De wekker ging om 06.30 uur, want we moesten ons weer vroeg melden in het kantoor van dr. Sinkala. Helaas was Danny te laat, waardoor we niet bij de meeting konden zijn die om 08.00 uur begon. Toen na een uur wachten de meeste artsen uit de meeting kwamen, was dr. Sinkala nergens te bekennen. Zelfs na een flinke zoektocht was hij onvindbaar, dus ik liep met Annet mee met twee andere artsen. Om 10.30 uur was er echt niets meer te doen; de ene arts ging naar het laboratorium voor wat saaie bloedtests, de andere arts ging naar huis om zijn neef uit te zwaaien die op vakantie ging. Annet en ik liepen nog een rondje langs de Filter Clinic (soort huisartsenpost) en Casualty (Spoedeisende Hulp), maar besloten om daarna een taxi naar het hostel te pakken. De rest van de dag hingen we een beetje in de brandende zon aan het zwembad. Heerlijk. Onze avondmaaltijd hadden Frank en Justin uitgekozen in de supermarkt: de meest smerige rijst die ik ooit op heb. We bestelden nog een portie friet bij de kok Chris, dronken wat met z’n allen en gingen niet te laat naar bed.

Vrijdagochtend zou ik met Annet en Justin meelopen op dezelfde afdeling als de dag ervoor. Wederom was dr. Sinkala onvindbaar, dus we liepen mee met dr. Muljengi. We keken bij een patiënt op de High Cost Female Ward die op sterven na dood was. Ze had een enorme doorligwond, sepsis, longontsteking, een ernstige disbalans in de kaliumhuishouding en was ook nog eens HIV-positief. Daarna gingen we naar de ‘normale’ vrouwenafdeling van de Interne Geneeskunde. Er liepen weer een hoop andere artsen en ouderejaars studenten mee die volgende week een tentamen hadden. Ze waren niet echt voorbereid zoals de artsen hadden gehoopt. Dat leidde ertoe dat er een zeer uitgebreid college volgde over ieder ziektebeeld van iedere patiënt. Best interessant, maar in een warme, stinkende omgeving na een onrustige nacht sloeg de vermoeidheid toe. De uren duurden lang en ik verlangde ernstig naar mijn plek aan het zwembad. Om 12.30 uur verlieten we de afdeling, maar we moesten nog langs Dean’s Office om de nieuwe afdelingen voor de laatste week vast te leggen. Op onze afdeling Interne Geneeskunde was echt weinig te beleven, dus die hebben we ingeruild voor Paediatrics, de kinderafdeling waarvan alle internships afgelopen week waren bezet door twintig Zweedse studenten Geneeskunde. Het geregel duurde allemaal erg lang, dus ik dronk met Wieteke, Annet, Frank en Justin een colaatje op het ‘terras’ van het ziekenhuis. Om 14.30 uur was alles voor elkaar. Weekend! We sloegen de nodige boodschappen in bij Manda Hill en spoedden ons naar ons zwembad. Twee mannen die we dinsdag hadden ontmoet, hadden ons beloofd dat ze een barbecue voor ons zouden organiseren. Om 18.30 uur belden ze dat het toch niet doorging. We besloten een bestelling te plaatsen bij Chris, maar hij had daar niet echt op gerekend. Daardoor kostte het zeker drie uur voordat m’n T-bone steak werd gebracht, maar hij smaakte prima. Een aantal meisjes onder ons raakten aan de praat met vijf mannen die wel met ons op stap wilden in Lusaka. Ze wisten een café in de buurt die werd gerund door een vriend van ze en zouden alles betalen. Klonk aantrekkelijk. Wij (zeven van ons; de rest was ziek, zwak en misselijk) stapten in vier auto’s en reden een kwartier tot we aankwamen bij Polo Grill, een hartstikke mooie, maar nogal louche R&B-loungetent. We dronken twee flessen Mosi, waarna de mannen ons meenamen naar een ander café: Vegas Lounge. Een niet al te grote, moderne discotheek. De meisjes werden non-stop ter dans gevraagd door allerlei Zambianen. De mannen die ons hadden meegenomen, hadden het na een uur wel gezien en verlieten ons. De belofte dat ze alles zouden betalen werd niet helemaal ingelost, maar het meeste kwam toch wel voor hun rekening. Wij bleven nog, want het was best gezellig. Om 01.00 uur gingen we naar een volgende plek: Alpha Bar. Meer een soort groot café met pooltafels. Daar werd Frank dermate ziek, dat we besloten om na een half uur naar huis te gaan. Terwijl er flink naar geld werd geschooid door kleine negertjes, zochten we een taxi. Een politieauto stopte naast ons en vertelde dat we voor de veiligheid een echte taxi moesten zoeken, geen illegale. Toen we even met ze aan het praten waren, stopte een andere auto. Daarin zat de man die de barbecue zou regelen voor ons. Best toevallig, om 01.30 uur in het centrum van Lusaka. Hij wilde ons wel naar huis brengen, maar we waren met zeven man, hij had een gewone personenauto en er stond een politieauto bij. We konden dus moeilijk in de kofferbak gaan liggen onder toeziend oog van die politieagenten. Maar nadat we ze ZMK 50.000 hadden gegeven (zo’n €10,-) waren ze omgekocht en reden ze weg. Zo gaat dat hier, blijkbaar. We werden thuis afgezet, namen nog een laatste versnapering en doken ons bed in.

Zaterdag was een nogal passieve dag; we lagen voor de verandering in de zon aan het zwembad. Wel hebben we een beetje gewerkt aan onze opdracht. Met de nadruk op ‘een beetje’. ’s Avonds was dan toch de barbecue, georganiseerd door drie mannen, waaronder onze ‘taxichauffeur’ van de avond ervoor. Uit navraag bleek dat dit de eerste keer was dat ze zo’n barbecue organiseerden. Zag er allemaal leuk uit, maar de kwaliteit liet aan zich te wensen over. Toch heb ik me wel vermaakt, want onderling was het erg gezellig.

Zondag was een kopie van zaterdag: zonnen aan het zwembad. Het internet was uitgevallen en omdat het weekend was, zou het die dag ook niet meer herstellen. Daarom konden we helaas niet aan onze opdracht werken. Heel erg vervelend, maar niet heus. ’s Avonds keken we de kraker Chelsea - Man U en daarna gingen we uit eten bij een Indisch restaurant in de buurt. Ik had nog nooit Indisch gegeten en ben niet zo van pittig voedsel, maar was wel benieuwd. We waren de enigen en zaten in een mooie tuin. Na een uur wachten, werd het opgediend. Een klein bordje met weinig eten (we dachten eerst nog dat het een voorgerecht was). Na de eerste hap wisten we waarom het zo weinig was: mijn mond, slokdarm, maag en darmen hebben in mijn hele leven nog niet zo vreselijk in de fik gestaan. Het deed gewoon pijn. Het zweet brak bij iedereen uit, loopneuzen ontstonden uit het niets en sommigen begonnen spontaan te hyperventileren. Eva werd na twee happen al ziek, dus zij ging snel naar huis. De rest werkte met pijn en moeite de stukken geit of kip weg. Daarna zijn we zo snel mogelijk naar huis gegaan, want het werd een race tegen de klok om op tijd de wc te halen. En twaalf mensen op drie wc’s wordt lastig… Vervolgens dronken we een paar Mosi’s om de pijn te verzachten, maar de wekker zou de volgende ochtend weer vroeg klinken.

Maandag moesten ik me met Annet, Eva en Justin melden op de afdeling Paediatrics, de kinderafdeling. We hadden vrijdag een brief achtergelaten voor de Head of Department, zodat hij op de hoogte was van onze komst. Danny was echter een half uur te laat, dus we waren pas om 08.30 uur bij het ziekenhuis. Daar bleek dat we niet in het Paediatric Centre of Excellence moesten zijn, maar bij de afdeling Paediatrics & Child Health. Daardoor was ook onze brief kwijt geraakt. We wachtten bij de secretaresse van het Head of Department, maar de arts naar wie we zochten bleek visite te lopen met een klasje studenten die de dag erna tentamen zou hebben en dus niet gestoord wilde worden. Toen we om 10.00 uur nog aan het wachten waren en een sms’je kregen van collega’s die ingedeeld waren op de afdeling Gynaecology & Obstetrics dat ze vanwege vergelijkbare problemen naar huis gingen, hielden ook wij het voor gezien en besloten dat we dinsdag terug zouden keren. Jammer dat we niet konden meelopen, maar ik had weinig tegen op een paar uurtjes liggen aan het zwembad. ’s Middags bracht Danny ons naar Manda Hill zodat we boodschappen konden doen en naar een Craftshop (waar lokale handgemaakte spullen worden verkocht) konden. ’s Avonds gingen we naar een Portugees restaurant in Levy Junction (winkelcentrum in de buurt) waar ik vreselijk lekkere vis at; alle trauma’s van het Indische diner van zondag waren direct weggespoeld.

Dinsdagochtend kwam Danny ons wel op tijd ophalen. We waren netjes om 08.00 uur bij het mooie kantoor van het Head of Department, die ons zeer gastvrij ontving en wat informatie gaf over zijn afdeling en het Zambiaanse onderwijssysteem. Hij bracht ons naar de unit Severe Malnutrition. Daar zouden we met een arts meelopen en een paar gevallen van ernstige ondervoeding kunnen zien. Het was echter zo druk, dat de arts geen tijd voor ons had. Na een uur wachten besloten we naar de unit Emergency te gaan, waar we eigenlijk pas ‘s middags werden verwacht. Gelukkig was het geen enkel probleem dat we al zo vroeg kwamen. Er zaten twee artsen aan een onderzoeksbank die tevens werd gebruikt als bureau. Patiëntjes werden om de beurt binnengebracht door hun ouders. We zagen kinderen met sikkelcelanemie (zeer zeldzaam in Nederland, maar hier een groot probleem waarbij patiënten een gemiddelde levensverwachting van 21 jaar hebben), ernstige geestelijke handicaps, huidafwijkingen, veel klachten van diarree en koorts, etc. Het was erg interessant, want de artsen gaven veel toelichting. Er was weinig haast; alles werd op Afrikaans tempo uitgevoerd. Maar tegen de middag werd het opeens druk. Er werd een kindje van negen dagen oud (1,5 kg) binnengebracht met een sepsis, maar tegelijkertijd lag er een kindje van zeven weken oud met een ernstige longontsteking bij wie ik stond. Ze zag er slecht uit, had een hartfrequentie van boven de 200 slagen/minuut, hoestte veel slijm op en gaf over. De moeder zat ernaast, maar de artsen waren bezig met bloedprikken bij een andere patiënt, terwijl dat kindje op bepaalde momenten naar adem lag te happen. Er is hier geen urgentiesysteem of iets dergelijks; wie het eerst komt, wie het eerst maalt. Bizar. Na een dik kwartier kwam er eindelijk een arts om haar te onderzoeken.

Maar tijdens dat onderzoek ging mijn aandacht uit naar een jongen van rond de zes jaar die werd binnengedragen door zijn vader. Hij werd op de onderzoeksbank gelegd en een arts bekommerde zich om hem, maar de jongen gaf geen enkel teken van leven. De arts luisterde eens met z’n stethoscoop, keek de ouders kort aan, schudde nee en liep naar de volgende patiënt. Dood was het kind. Dood binnengedragen door zijn vader, die netjes in de wachtkamer (de gang) op z’n beurt had gewacht. De ouders toonden geen enkele emotie. De moeder hield de mond en ogen van haar zoon dicht. Dat gebeurt traditioneel om de geest van de overledene te behoeden voor het zien van al het kwaad in het hiernamaals. Vanuit een andere kamer werd een scherm gehaald. Pas toen de ogen en mond waren dichtgeplakt met tape, barstten de ouders uit in hevig verdriet. Ondertussen lachten de artsen alweer flink met elkaar over heel andere onderwerpen. Er schoot een hoop door mij en de anderen heen. Ongelofelijk om te zien hoe zoiets er aan toe gaat. Niet veel later namen we lunchpauze en konden we het een beetje verwerken, maar de schrik zat er bij iedereen nog flink in. ’s Middags liepen we een ronde over de Post Admission Ward met een arts die veel uitlegde en om 16.00 uur werden we opgehaald door Danny. Terug aangekomen vertelden we onze belevenissen aan de anderen, wat door verschillende redenen niet zonder tranen ging. Dit was veruit de meest indrukwekkende dag in Lusaka.

’s Avonds gingen we met een groepje van zes uit eten; de rest bestelde een pizza en ging een film kijken. Een perfecte lasagne met gratis karaf wijn ging er wel in. Toen we thuiskwamen, dronken we met z’n allen de nodige alcohol en het werd bijster gezellig. Ook hier kan ik weer zeggen: gelukkig hebben we de foto's nog... We bouwden een flink feestje!

Woensdag was er slechts voor vijf mensen plek in het ziekenhuis. Ik offerde me geheel vrijwillig op om vrij te nemen; zat namelijk niet echt te springen om heel de dag in het ziekenhuis te zijn. In plaats daarvan lag ik aan het zwembad en schreef ik een beetje aan mijn blog. ’s Middags bracht Danny ons naar een craftshop waar allerlei lokaal gemaakt handwerk werd verkocht. Na lekker veel afdingen kocht ik een paar souvenirs voor thuis. ’s Avonds wilden we weer uit eten, maar net toen we op het punt stonden om weg te gaan, kwam de eigenaar naar ons toe en zei dat hij een barbecue en feest voor ons had georganiseerd. De DJ was zich al aan het installeren, discoverlichting werd opgehangen en de kolen werd aangestoken. Ik ontpopte me tot ware barbecue-chef en bakte met goeie muziek op de achtergrond en een blik Castle in m’n hand het eten voor ons twaalven. Genieten! Daarna keken we Chelsea – Man U (dit keer voor de beker) en barstte het feest los. We kregen veel gratis drank van de eigenaar en het was echt gezellig. Om 00.30 uur werden we door een stel Amerikanen uitgenodigd om het feest voort te zetten in hun huis een paar kilometer verderop. Dat leek ons wel gezellig, want onze DJ was er mee gestopt. We gingen met z’n tienen naar hun huis met in de achtertuin een bar en zwembad. Ze hadden zelfs allerlei zwembroeken en handdoeken tevoorschijn gehaald, zodat we nog een duik konden nemen ook. Om 04.30 uur hielden we het voor gezien en één van de Amerikanen bracht ons weer naar huis. Was een prima avond, écht gaaf dat er zo’n feest was georganiseerd voor ons!

Vandaag werden we om 10.00 uur wakker en begonnen we op Zambiaans tempo met het inpakken van de backpacks en tassen. Vanwege de gigantische troep die was ontstaan op onze kamer kostte het nog aardig veel tijd, maar om 12.30 uur waren we klaar. We hadden vannacht de kok van ons hostel (die ook mee was naar de Amerikanen) in het zwembad gegooid, maar hij had nog twee telefoons in z’n broekzak. Hij vond het dermate erg dat hij vandaag wat problemen maakte; hij wilde €200,- van ons, want het was een 'nieuwe' telefoon en belangrijk voor zijn werk. Op een gegeven moment begon hij zelfs te dreigen met het bellen van politie, maar we hebben het zonder kunnen oplossen. Frank had een oude, maar best goeie telefoon bij zich die hij in Nederland niet meer nodig zou hebben, dus die hebben we ‘m gegeven. Probleem opgelost. Omdat het voor het eerst in Lusaka slecht weer is (lees: 31 °C, maar bewolkt), biljartte ik wat met Frank op de gratis pooltafel en voltooide ik m’n blog.

Ik heb de laatste week weinig zin gehad om steeds aan mijn blog te typen. Dat is simpelweg te verklaren door het feit dat we relatief weinig hebben meegemaakt als je vergelijkt met vier zeer dynamische weken in Macha en Livingstone. Niet dat het hier minder leuk is, maar gewoon heel anders. We hebben eerlijk gezegd niet zo heel veel uitgevoerd in het ziekenhuis en daarbuiten, eigenlijk alleen maar in de zon gelegen, muziek gedraaid, gezwommen, gedronken en vooral lol gemaakt. Heel veel lol. Heerlijk! Vandaar dat het zo lang geleden is dat jullie wat van me hebben gelezen, waarvoor excuses.

Het is inmiddels 16.50 uur en we vliegen vanavond om 01.25 uur weg uit dit schitterende land. Dit is echt een compleet andere wereld en daarnaast heb ik bijna zes weken 24 uur per dag opgescheept gezeten met 11 mensen die stuk voor stuk goeie vrienden zijn geworden. Je maakt zo veel mee met elkaar en dat schept een bijzondere band. Kan me er weinig bij voorstellen hoe het in Nederland zal zijn. Eén ding is zeker: het zal wel even wennen zijn! Aan de ene kant kan ik niet wachten om mijn vriendin en familie weer te zien, maar aan de andere kant zou ik het hier nog wel een maandje kunnen uithouden. En wel langer dan dat ook. Het was echt helemaal geweldig en ik heb de tijd van mijn leven gehad. Hoop dat jullie een beetje mee hebben kunnen genieten!

Tot snel!